Από το Euro2day:
http://www.euro2day.gr/specials/opinions/132/articles/630710/Article.aspxτου Αριστείδη Μπιτζένη (*)
Τις τελευταίες μέρες έχω λάβει στο προσωπικό μου e-mail πάνω από 30 μηνύματα για χρεοκοπία της Ελλάδας στις 25 Μαρτίου. Έχω δεχθεί δεκάδες τηλεφωνήματα και έχω ακούσει εκατοντάδες απεγνωσμένους φοιτητές/τριες να περιμένουν να ακούσουν από το καθηγητή τους μια διάψευση ότι δεν οδεύουμε στη χρεοκοπία και δεν είναι το τέλος του κόσμου η 25η Μαρτίου…
Επιμένουν να ακούσουν ότι η 25η Μαρτίου δεν θα αποτελέσει -με τον ένα ή τον άλλον τρόπο- το τέλος του ελληνικού κράτους και πως δεν θα επιφέρει την πτώχευση των νοικοκυριών.
Δυστυχώς, στη σημερινή Ελλάδα, ΟΛΟΙ έχουν άποψη, ΟΛΟΙ έχουν εσωτερική πληροφόρηση, ΟΛΟΙ έχουν… κάποιο γνωστό που τους το είπε «εμπιστευτικά», ΟΛΟΙ άκουσαν ένα κανάλι, έναν Λαζόπουλο να τους λέει την «αλήθεια» και ΟΛΟΙ ψάχνουν τρόπο να γλυτώσουν τις καταθέσεις τους και να υπερασπιστούν το προσωπικό συμφέρον τους αδιαφορώντας για το καλό του κράτους...
Από την άλλη, όταν τους ρωτάς για την Ελλάδα, για την πώληση κρατικής περιουσίας και για ιδιωτικοποιήσεις, είναι όλοι τους αρνητικοί στο «ξεπούλημα»! Και εμφανίζονται οι ίδιοι άνθρωποι που προσπαθούν να σώσουν τον εαυτό τους και τα λεφτά τους, να είναι εθνικιστές και πατριώτες(!) Είναι οι ίδιοι που νοικιάζουν το οικόπεδό τους στο LIDL για δεκάδες χρόνια (σούπερ μάρκετ γερμανικών συμφερόντων), αλλά είναι ενάντια να νοικιάσουμε ένα ξερονήσι για 99 χρόνια.
Επιμένουν να ακούσουν ότι η 25η Μαρτίου δεν θα αποτελέσει -με τον ένα ή τον άλλον τρόπο- το τέλος του ελληνικού κράτους και πως δεν θα επιφέρει την πτώχευση των νοικοκυριών.
Δυστυχώς, στη σημερινή Ελλάδα, ΟΛΟΙ έχουν άποψη, ΟΛΟΙ έχουν εσωτερική πληροφόρηση, ΟΛΟΙ έχουν… κάποιο γνωστό που τους το είπε «εμπιστευτικά», ΟΛΟΙ άκουσαν ένα κανάλι, έναν Λαζόπουλο να τους λέει την «αλήθεια» και ΟΛΟΙ ψάχνουν τρόπο να γλυτώσουν τις καταθέσεις τους και να υπερασπιστούν το προσωπικό συμφέρον τους αδιαφορώντας για το καλό του κράτους...
Από την άλλη, όταν τους ρωτάς για την Ελλάδα, για την πώληση κρατικής περιουσίας και για ιδιωτικοποιήσεις, είναι όλοι τους αρνητικοί στο «ξεπούλημα»! Και εμφανίζονται οι ίδιοι άνθρωποι που προσπαθούν να σώσουν τον εαυτό τους και τα λεφτά τους, να είναι εθνικιστές και πατριώτες(!) Είναι οι ίδιοι που νοικιάζουν το οικόπεδό τους στο LIDL για δεκάδες χρόνια (σούπερ μάρκετ γερμανικών συμφερόντων), αλλά είναι ενάντια να νοικιάσουμε ένα ξερονήσι για 99 χρόνια.
Στο τέλος, εμείς οι ίδιοι οι Έλληνες θα είμαστε εκείνοι που θα έχουμε καταφέρει με τις πράξεις μας να χρεοκοπήσουμε την Ελλάδα! Και μάλιστα, επιβεβαιώνοντας όλους τους απαισιόδοξους, οι οποίοι εμφανίζονται μάλιστα και ως πραγματιστές, όταν την ίδια στιγμή οι αισιόδοξοι είμαστε «ουτοπιστές» και «γραφικοί».
Η απαιτούμενη «συνταγή»
Τι ζητάει η Ελλάδα για να σωθεί; Ζητάει να πάρει μέτρα, τα οποία παίρνει σιγά-σιγά με καθυστέρηση 30 και 40 ετών. Ζητάει να σταματήσει τις σπατάλες, να μειώσει τη γραφειοκρατία, να περιορίσει τη διαφθορά, να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, να ορθολογικοποιήσει τις δαπάνες του δημόσιου τομέα.
Την ίδια στιγμή όμως δεν κάνει, όσα έπρεπε να κάνει, δηλαδή να προσφέρει κίνητρα για επενδύσεις και να ενισχύσει με μέτρα την ανάπτυξη και την επιχειρηματική δραστηριότητα. Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί, ακολουθώντας οδηγίες από τους Ευρωπαίους εταίρους μας και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά κάνει πολλά και μεγάλα λάθη.
Είναι όμως η πρώτη φορά που κάνουμε πράγματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι η πρώτη φορά που δίνουμε την ευκαιρία να μας οργανώσουν οι δυτικοί εταίροι μας. Εφαρμόζουμε ένα μοντέλο της θεραπείας σοκ, το οποίο για πρώτη φορά στα χρονικά εφαρμόζεται σε μία χώρα με πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα χρέους και ελλειμμάτων (αναλογικά με το ΑΕΠ).
Η χώρα αυτή μάλιστα, έχει και τη μοναδική ιδιαιτερότητα να μην έχει δικό της νόμισμα, αφού ανήκει στη ζώνη του Ευρώ, και έτσι δεν μπορεί κατά τη διάρκεια εφαρμογή της θεραπείας σοκ, να κάνει μια σημαντική υποτίμηση του νομίσματός της, της τάξης του 30% ή ακόμη και του 50% ώστε να αυξηθεί σημαντικά η ανταγωνιστικότητά της.
Τα οκτώ ελληνικά αιτήματα
Τι ζητάμε από σήμερα 11 Μαρτίου και μέχρι τις 25 Μαρτίου; Ζητάμε οκτώ πράγματα. Πρώτον, ζητάμε επιμήκυνση του δανείου που πήραμε (και θα πάρουμε) για τα 110 δις ευρώ. Τα 3 ή 5 χρόνια, να γίνουν τουλάχιστον 7 χρόνια αποπληρωμής.
Δεύτερον, το 4,5% και 5% του επιτοκίου των 110 δισ. να μειωθεί έστω και κατά μισή μονάδα.
Τρίτον, το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, Ενίσχυσης της ανάπτυξης και της απασχόλησης, αλλά και της σύγκλισης των οικονομιών στο πλαίσιο της ΟΝΕ να υπογραφεί με τέτοιους όρους που να βοηθά τις αδύναμες χώρες, όπως η Ελλάδα ώστε να πετύχει η χώρα μας τους στόχους της.
Τέταρτον, το προσωρινό ταμείο-μηχανισμός που συστάθηκε για βοήθεια στο πλαίσιο της Ε.Ε ζητάμε να αγοράζει από τη δευτερογενή αγορά ομόλογα στις τρέχουσες τιμές, οι οποίες έχουν ένα σημαντικό discount. Ή εναλλακτικά, να επαναγοράσει τα ομόλογα που έχει αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και αυτά στη λήξη τους να δοθούν στην Ελλάδα στην αξία που αγοράστηκαν και όχι στην ονομαστική τους αξία, έτσι ώστε η Ελλάδα να έχει με αυτόν τον τρόπο μια έκπτωση στο δημόσιο χρέος της.
Πέμπτον, ζητάμε να αναθεωρηθεί ο ρόλος και η σημαντικότητα των επενδυτικών οίκων, οι οποίοι έχει αποδειχθεί περίτρανα ότι είναι οίκοι κερδοσκοπίας. Έχει αποδειχθεί ότι οι οίκοι αξιολόγησης πολλές φορές έχουν λανθασμένα κίνητρα, ενώ υπάρχει δεδομένη έλλειψη λογοδοσίας τους.
Όλα ξεκινούν από τη κερδοσκοπία και το χρήμα, αλλά και από το γεγονός ότι δεν αντιμετώπισαν έγκαιρα την αύξηση του κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα που οδήγησε στην παγκόσμια κρίση του 2008, και τώρα ανταγωνίζονται μεταξύ τους οι οίκοι, ποιος θα «αποκαλύψει» πρώτος τους κινδύνους που θα οδηγήσουν στην επόμενη κρίση ή στη χρεοκοπία της Ελλάδας. Αδικαιολόγητες αποφάσεις, ερμηνείες, συμπεράσματα μπορεί να εξελιχθούν σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες...
Έκτον, ζητάμε ο προσωρινός μηχανισμός, αλλά και ο μόνιμος να ενισχυθούν από τις χώρες της Ε.Ε. που έχουν την οικονομική δύναμη, έτσι ώστε ο προϋπολογισμός του μηχανισμού να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 1,5 τρισ. ευρώ, με στόχο να δοθεί ένα δυνατό μήνυμα στους κερδοσκόπους των χρηματιστηριακών αγορών και να δείξουν οι Ευρωπαίοι ότι είναι δυνατοί και ενωμένοι και δεν θα αφήσουν καμία χώρα-μέλος να χρεοκοπήσει ή να αναδιαρθρώσει το δημόσιο χρέος της.
Έβδομον, ζητάμε το ευρωομόλογο ως εργαλείο μακροοικονομικής πολιτικής και το οποίο θα σταθμίσει τους κινδύνους που διέπουν την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας και θα προσφέρει τη δυνατότητα σε κάθε χώρα να δανείζεται με ευνοϊκά επιτόκια και να μην εξαρτάται από τα όποια κερδοσκοπικά παιχνίδια στην αγορά ομολόγων και συναλλάγματος.
Όγδοο, ζητάμε να δημιουργηθεί ένα Πανευρωπαϊκό Όργανο Διαχείρισης Χρέους το οποίο θα αναλαμβάνει να εκδίδει κρατικά ομόλογα εκ μέρους των χωρών μελών της ευρωζώνης και με αυτό τον τρόπο θα διασφαλίζει ότι καμία χώρα δεν θα πτωχεύσει, αλλά ταυτόχρονα θα μπορεί να ασκεί και αυστηρούς ελέγχους στους προϋπολογισμούς των χωρών μελών, μαζί με την Κομισιόν.
Ο πήχης της επιτυχίας
Από τα οκτώ θέματα που ζητάμε, ακόμη και με μόνη επιτυχία την επιμήκυνση, τη μείωση του επιτοκίου, αλλά και την αύξηση του ποσού που θα διαχειρίζεται ο μηχανισμός θα ήμασταν πάρα πολύ ευχαριστημένοι.
Από την άλλη, πάρτι θα στήναμε σε περίπτωση που είτε ευρωομόλογο, είτε ένα Πανευρωπαϊκό Όργανο Διαχείρισης Χρέους δημιουργούνταν, είτε τέλος, ένα ευνοϊκό σύμφωνο ανταγωνιστικότητας με αγορά ομολόγων από το προσωρινό μηχανισμό ομόφωνα αποφασίζονταν.
Κλείνοντας θα επαναλάβουμε για μία ακόμη φορά, ότι αναδιάρθρωση του χρέους έχουμε μόνο όταν συμβαίνει βίαιος τρόπος «κουρέματος» του δημόσιου χρέους με συμμετοχή των ιδιωτών, χωρίς αυτό να έχει γίνει οικειοθελώς (όπως οικειοθελώς συμβαίνει στη δευτερογενή αγορά όταν κάποιος πουλάει τα ομόλογα κάποιας χώρας με σημαντικό discount). Αναδιάρθρωση δεν είναι η επιμήκυνση του δανείου που θα μας προσφερθεί από το ΔΝΤ ή την ΕΚΤ, ΕΕ.
Συμπερασματικά, υπομονή, τα καλύτερα έπονται.
* Ο κ. Αριστείδης Μπιτζένης είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Η απαιτούμενη «συνταγή»
Τι ζητάει η Ελλάδα για να σωθεί; Ζητάει να πάρει μέτρα, τα οποία παίρνει σιγά-σιγά με καθυστέρηση 30 και 40 ετών. Ζητάει να σταματήσει τις σπατάλες, να μειώσει τη γραφειοκρατία, να περιορίσει τη διαφθορά, να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, να ορθολογικοποιήσει τις δαπάνες του δημόσιου τομέα.
Την ίδια στιγμή όμως δεν κάνει, όσα έπρεπε να κάνει, δηλαδή να προσφέρει κίνητρα για επενδύσεις και να ενισχύσει με μέτρα την ανάπτυξη και την επιχειρηματική δραστηριότητα. Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί, ακολουθώντας οδηγίες από τους Ευρωπαίους εταίρους μας και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά κάνει πολλά και μεγάλα λάθη.
Είναι όμως η πρώτη φορά που κάνουμε πράγματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι η πρώτη φορά που δίνουμε την ευκαιρία να μας οργανώσουν οι δυτικοί εταίροι μας. Εφαρμόζουμε ένα μοντέλο της θεραπείας σοκ, το οποίο για πρώτη φορά στα χρονικά εφαρμόζεται σε μία χώρα με πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα χρέους και ελλειμμάτων (αναλογικά με το ΑΕΠ).
Η χώρα αυτή μάλιστα, έχει και τη μοναδική ιδιαιτερότητα να μην έχει δικό της νόμισμα, αφού ανήκει στη ζώνη του Ευρώ, και έτσι δεν μπορεί κατά τη διάρκεια εφαρμογή της θεραπείας σοκ, να κάνει μια σημαντική υποτίμηση του νομίσματός της, της τάξης του 30% ή ακόμη και του 50% ώστε να αυξηθεί σημαντικά η ανταγωνιστικότητά της.
Τα οκτώ ελληνικά αιτήματα
Τι ζητάμε από σήμερα 11 Μαρτίου και μέχρι τις 25 Μαρτίου; Ζητάμε οκτώ πράγματα. Πρώτον, ζητάμε επιμήκυνση του δανείου που πήραμε (και θα πάρουμε) για τα 110 δις ευρώ. Τα 3 ή 5 χρόνια, να γίνουν τουλάχιστον 7 χρόνια αποπληρωμής.
Δεύτερον, το 4,5% και 5% του επιτοκίου των 110 δισ. να μειωθεί έστω και κατά μισή μονάδα.
Τρίτον, το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, Ενίσχυσης της ανάπτυξης και της απασχόλησης, αλλά και της σύγκλισης των οικονομιών στο πλαίσιο της ΟΝΕ να υπογραφεί με τέτοιους όρους που να βοηθά τις αδύναμες χώρες, όπως η Ελλάδα ώστε να πετύχει η χώρα μας τους στόχους της.
Τέταρτον, το προσωρινό ταμείο-μηχανισμός που συστάθηκε για βοήθεια στο πλαίσιο της Ε.Ε ζητάμε να αγοράζει από τη δευτερογενή αγορά ομόλογα στις τρέχουσες τιμές, οι οποίες έχουν ένα σημαντικό discount. Ή εναλλακτικά, να επαναγοράσει τα ομόλογα που έχει αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και αυτά στη λήξη τους να δοθούν στην Ελλάδα στην αξία που αγοράστηκαν και όχι στην ονομαστική τους αξία, έτσι ώστε η Ελλάδα να έχει με αυτόν τον τρόπο μια έκπτωση στο δημόσιο χρέος της.
Πέμπτον, ζητάμε να αναθεωρηθεί ο ρόλος και η σημαντικότητα των επενδυτικών οίκων, οι οποίοι έχει αποδειχθεί περίτρανα ότι είναι οίκοι κερδοσκοπίας. Έχει αποδειχθεί ότι οι οίκοι αξιολόγησης πολλές φορές έχουν λανθασμένα κίνητρα, ενώ υπάρχει δεδομένη έλλειψη λογοδοσίας τους.
Όλα ξεκινούν από τη κερδοσκοπία και το χρήμα, αλλά και από το γεγονός ότι δεν αντιμετώπισαν έγκαιρα την αύξηση του κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα που οδήγησε στην παγκόσμια κρίση του 2008, και τώρα ανταγωνίζονται μεταξύ τους οι οίκοι, ποιος θα «αποκαλύψει» πρώτος τους κινδύνους που θα οδηγήσουν στην επόμενη κρίση ή στη χρεοκοπία της Ελλάδας. Αδικαιολόγητες αποφάσεις, ερμηνείες, συμπεράσματα μπορεί να εξελιχθούν σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες...
Έκτον, ζητάμε ο προσωρινός μηχανισμός, αλλά και ο μόνιμος να ενισχυθούν από τις χώρες της Ε.Ε. που έχουν την οικονομική δύναμη, έτσι ώστε ο προϋπολογισμός του μηχανισμού να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 1,5 τρισ. ευρώ, με στόχο να δοθεί ένα δυνατό μήνυμα στους κερδοσκόπους των χρηματιστηριακών αγορών και να δείξουν οι Ευρωπαίοι ότι είναι δυνατοί και ενωμένοι και δεν θα αφήσουν καμία χώρα-μέλος να χρεοκοπήσει ή να αναδιαρθρώσει το δημόσιο χρέος της.
Έβδομον, ζητάμε το ευρωομόλογο ως εργαλείο μακροοικονομικής πολιτικής και το οποίο θα σταθμίσει τους κινδύνους που διέπουν την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας και θα προσφέρει τη δυνατότητα σε κάθε χώρα να δανείζεται με ευνοϊκά επιτόκια και να μην εξαρτάται από τα όποια κερδοσκοπικά παιχνίδια στην αγορά ομολόγων και συναλλάγματος.
Όγδοο, ζητάμε να δημιουργηθεί ένα Πανευρωπαϊκό Όργανο Διαχείρισης Χρέους το οποίο θα αναλαμβάνει να εκδίδει κρατικά ομόλογα εκ μέρους των χωρών μελών της ευρωζώνης και με αυτό τον τρόπο θα διασφαλίζει ότι καμία χώρα δεν θα πτωχεύσει, αλλά ταυτόχρονα θα μπορεί να ασκεί και αυστηρούς ελέγχους στους προϋπολογισμούς των χωρών μελών, μαζί με την Κομισιόν.
Ο πήχης της επιτυχίας
Από τα οκτώ θέματα που ζητάμε, ακόμη και με μόνη επιτυχία την επιμήκυνση, τη μείωση του επιτοκίου, αλλά και την αύξηση του ποσού που θα διαχειρίζεται ο μηχανισμός θα ήμασταν πάρα πολύ ευχαριστημένοι.
Από την άλλη, πάρτι θα στήναμε σε περίπτωση που είτε ευρωομόλογο, είτε ένα Πανευρωπαϊκό Όργανο Διαχείρισης Χρέους δημιουργούνταν, είτε τέλος, ένα ευνοϊκό σύμφωνο ανταγωνιστικότητας με αγορά ομολόγων από το προσωρινό μηχανισμό ομόφωνα αποφασίζονταν.
Κλείνοντας θα επαναλάβουμε για μία ακόμη φορά, ότι αναδιάρθρωση του χρέους έχουμε μόνο όταν συμβαίνει βίαιος τρόπος «κουρέματος» του δημόσιου χρέους με συμμετοχή των ιδιωτών, χωρίς αυτό να έχει γίνει οικειοθελώς (όπως οικειοθελώς συμβαίνει στη δευτερογενή αγορά όταν κάποιος πουλάει τα ομόλογα κάποιας χώρας με σημαντικό discount). Αναδιάρθρωση δεν είναι η επιμήκυνση του δανείου που θα μας προσφερθεί από το ΔΝΤ ή την ΕΚΤ, ΕΕ.
Συμπερασματικά, υπομονή, τα καλύτερα έπονται.
* Ο κ. Αριστείδης Μπιτζένης είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
