Ρεπορτάζ: Δ. Τσουπαρόπουλος-Γ. Τριανταφύλλου
Μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος 10,6% και των κοινωνικών παροχών 10,2% αλλά και αύξηση 17,7% των φόρων στο εισόδημα και την περιουσία είναι το κατ' αρχήν ισοζύγιο της μνημονιακής διαβίωσης των ελληνικών νοικοκυριών, όπως αυτό αποτυπώνεται στο τρίτο τρίμηνο του 2012 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2011.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από τον πρώτο επίσημο απολογισμό των συνεπειών από την εφαρμογή του μνημονίου, στον οποίο προχώρησε η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία. Ενας απολογισμός που εκτός από τα στοιχεία για τη γενική κυβέρνηση περιλαμβάνει και λεπτομερή στοιχεία για νοικοκυριά, μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, χρηματοοικονομικές εταιρείες αλλά και τις σχέσεις της εθνικής οικονομίας με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι τριμηνιαίοι μη χρηματοοικονομικοί λογαριασμοί της γενικής κυβέρνησης παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα μεγέθη που συνιστούν τα έσοδα, όπως φόροι, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, κεφαλαιακές μεταβιβάσεις αλλά και τις δαπάνες, όπως (εισόδημα εξαρτημένης εργασίας, ενδιάμεση ανάλωση, κοινωνικές παροχές και πληρωμές τόκων). Ειδικότερα κατά το τρίτο τρίμηνο του 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ:
Εισόδημα: Το διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ) μειώθηκε κατά 10,6% ή κατά 4 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους και από 37,2 δισ. ευρώ υποχώρησε στα 33,2 δισ. ευρώ. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση 11,3% των αποδοχών των εργαζομένων, στη μείωση 10,2% των κοινωνικών παροχών που εισπράττουν τα νοικοκυριά και στην αύξηση 17,7% των φόρων στο εισόδημα και την περιουσία που πληρώνουν τα νοικοκυριά. Η δε τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 6,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους και από 38,2 δισ. ευρώ υποχώρησε στα 35,9 δισ. ευρώ.
Αποταμιεύσεις: Το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών και των ΜΚΙΕΝ, που ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα, ήταν -8,1% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2012, σε σύγκριση με -2,8% το τρίτο τρίμηνο του 2011.
Εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών: Καταγράφηκε πλεόνασμα στο εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών κατά 1,8 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 0,8 δισ. ευρώ, που είχε καταγραφεί το τρίτο τρίμηνο του 2011. Λόγω του πλεονάσματος στο εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών και της αύξησης των καθαρών εισοδημάτων και των (τρεχουσών και κεφαλαιακών) μεταβιβάσεων που λαμβάνονται από την αλλοδαπή, η συνολική οικονομία παρουσίασε καθαρή χορήγηση δανείων 2,8 δισ. ευρώ σε σχέση με την αλλοδαπή, σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του 2011 που η καθαρή λήψη δανείων ανερχόταν σε 2,3 δισ. ευρώ.
Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου: Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου του τομέα των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών μειώθηκαν κατά 11,3% και από 3,2 δισ. ευρώ ανήλθαν σε 2,8 δισ. ευρώ. Το ποσοστό των επενδύσεων του τομέα που ορίζεται ως οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου προς την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, ήταν 15,4% σε σύγκριση με 16,1% το τρίτο τρίμηνο του 2011.
Δανειακές ανάγκες: Οι καθαρές δανειακές ανάγκες του τομέα της γενικής κυβέρνησης κατά το τρίτο τρίμηνο του 2012 ανέρχονταν σε 7,9 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του 2011 που ήταν 5,5 δισ. ευρώ. Η αύξηση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης το τρίτο τρίμηνο του 2012 οφείλεται κυρίως σε προσωρινή εκτίμηση των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων της γενικής κυβέρνησης στο πλαίσιο του προγράμματος κρατικής βοήθειας προς συγκεκριμένες τράπεζες. Σημειώνεται, επίσης, ότι λόγω αναταξινόμησης μέρους των κοινωνικών παροχών της γενικής κυβέρνησης σε κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος από το έτος 2005, η τελική καταναλωτική δαπάνη της γενικής κυβέρνησης έχει αυξηθεί για την περίοδο αυτή με ανάλογη μείωση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών.
Παρεμβάσεις στις κοινωνικές μεταβιβάσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα μέχρι πρόσφατα δαπανούσε για κοινωνικές μεταβιβάσεις 45 δισ. ευρώ ή περίπου 20% του ΑΕΠ. Η δαπάνη αυτή στις περισσότερες περιπτώσεις αποτύγχανε να βρει τον στόχο της και αυτό αποδεικνύεται και από την ελάχιστη μείωση του ποσοστού φτώχειας στη χώρα μετά την παρέμβαση του κράτους μέσω των επιδομάτων και άλλων κοινωνικών μεταβιβάσεων. Για τον λόγο αυτόν το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο προβλέπει τον εξορθολογισμό και την καλύτερη στόχευση αυτών των δαπανών αντιμετωπίζοντας υπαρκτά προβλήματα που συνοψίζονται στα εξής:
- Ανορθολογισμός στο ύψος των συντάξεων και των επιδομάτων σε σχέση με τις εισφορές.
- Τεράστιος αριθμός δικαιούχων πολλών διαφορετικών επιδομάτων και προνοιακών παροχών.
- Κατακερματισμός του συστήματος και έλλειψη ελέγχου στις λίστες των δικαιούχων.
Το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο περιλαμβάνει άμεσες παρεμβάσεις για τη συγκράτηση του κόστους των κοινωνικών μεταβιβάσεων και την ενίσχυση των εσόδων τους μέσα από την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής αλλά και την εφαρμογή εισφοράς αλληλεγγύης υπέρ ανεργίας, ώστε να μπορέσει να στηριχθεί ο πληθυσμός, που βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας όσο και μεσοπρόθεσμες παρεμβάσεις, οι οποίες αφορούν στη συνολική αξιολόγηση του συστήματος κοινωνικής προστασίας. Προβλέπει, επίσης, εξορθολογισμό στις λίστες των δικαιούχων των επιδομάτων που θα μπορούσε να οδηγήσει παράλληλα με τις εξοικονομήσεις ακόμη και σε αυξήσεις σε παροχές προς τις πιο ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.
Ελλειμματικό το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης
Ελλειμματικό κατά 5,949 δισ. ευρώ εμφανίζεται το πρωτογενές ισοζύγιο και κατά 7,955 δισ. ευρώ το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Η αύξηση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης το τρίτο τρίμηνο του 2012 οφείλεται κυρίως στις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις της γενικής κυβέρνησης κατά το τρίμηνο αυτό, που έγιναν στο πλαίσιο του προγράμματος κρατικής βοήθειας προς συγκεκριμένες τράπεζες (6,9 δισ. ευρώ).
Πέραν αυτών και σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία τα έσοδα της κυβέρνησης το γ' τρίμηνο του 2012 διαμορφώθηκαν στα 21,113 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 6,253 δισ. ευρώ προέρχονται από φόρους στην παραγωγή και τις εισαγωγές, τα 5,042 δισ. από φόρους στο εισόδημα και την περιουσία (συνολικά δηλαδή από συγκεκριμένους φόρους η κυβέρνηση είχε έσοδα 11,295 δισ. ευρώ) και 6,569 δισ. ευρώ από κοινωνικές εισφορές. Οι συνολικές δαπάνες διαμορφώθηκαν στα 29,068 δισ. ευρώ, με τις πρωτογενείς δαπάνες στα 27,062 δισ. ευρώ.
Μεθοδολογία
Οπως διευκρινίζει η ΕΛΣΤΑΤ, οι τριμηνιαίοι μη χρηματοοικονομικοί λογαριασμοί της γενικής κυβέρνησης, από το 1ο τρίμηνο του 2010 και εφεξής, καταρτίζονται στη βάση στοιχείων από άμεσες πηγές. Τα στοιχεία καταρτίζονται σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών (ΕΣΛ.ESA 95). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των δεδομένων σε τριμηνιαία βάση είναι συνεπείς με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των ετήσιων δεδομένων, τα οποία δημοσιεύονται στο πλαίσιο της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος τον Απρίλιο και Οκτώβριο κάθε έτους.
Σημειώνεται ότι έχουν υπολογιστεί για πρώτη φορά ως ξεχωριστή συναλλαγή τα στοιχεία των κοινωνικών παροχών σε είδος από τη γενική κυβέρνηση προς τα νοικοκυριά. Στα προηγούμενα δημοσιευμένα στοιχεία η εν λόγω συναλλαγή συμπεριλαμβανόταν στις κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος. Αυτή η αναταξινόμηση δεν επηρεάζει το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης, αλλά επηρεάζει το επίπεδο της τελικής κατανάλωσης της γενικής κυβέρνησης.
Πηγή: Κέρδος
Εισόδημα: Το διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ) μειώθηκε κατά 10,6% ή κατά 4 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους και από 37,2 δισ. ευρώ υποχώρησε στα 33,2 δισ. ευρώ. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση 11,3% των αποδοχών των εργαζομένων, στη μείωση 10,2% των κοινωνικών παροχών που εισπράττουν τα νοικοκυριά και στην αύξηση 17,7% των φόρων στο εισόδημα και την περιουσία που πληρώνουν τα νοικοκυριά. Η δε τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 6,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους και από 38,2 δισ. ευρώ υποχώρησε στα 35,9 δισ. ευρώ.
Αποταμιεύσεις: Το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών και των ΜΚΙΕΝ, που ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα, ήταν -8,1% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2012, σε σύγκριση με -2,8% το τρίτο τρίμηνο του 2011.
Εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών: Καταγράφηκε πλεόνασμα στο εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών κατά 1,8 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 0,8 δισ. ευρώ, που είχε καταγραφεί το τρίτο τρίμηνο του 2011. Λόγω του πλεονάσματος στο εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών και της αύξησης των καθαρών εισοδημάτων και των (τρεχουσών και κεφαλαιακών) μεταβιβάσεων που λαμβάνονται από την αλλοδαπή, η συνολική οικονομία παρουσίασε καθαρή χορήγηση δανείων 2,8 δισ. ευρώ σε σχέση με την αλλοδαπή, σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του 2011 που η καθαρή λήψη δανείων ανερχόταν σε 2,3 δισ. ευρώ.
Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου: Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου του τομέα των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών μειώθηκαν κατά 11,3% και από 3,2 δισ. ευρώ ανήλθαν σε 2,8 δισ. ευρώ. Το ποσοστό των επενδύσεων του τομέα που ορίζεται ως οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου προς την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, ήταν 15,4% σε σύγκριση με 16,1% το τρίτο τρίμηνο του 2011.
Δανειακές ανάγκες: Οι καθαρές δανειακές ανάγκες του τομέα της γενικής κυβέρνησης κατά το τρίτο τρίμηνο του 2012 ανέρχονταν σε 7,9 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του 2011 που ήταν 5,5 δισ. ευρώ. Η αύξηση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης το τρίτο τρίμηνο του 2012 οφείλεται κυρίως σε προσωρινή εκτίμηση των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων της γενικής κυβέρνησης στο πλαίσιο του προγράμματος κρατικής βοήθειας προς συγκεκριμένες τράπεζες. Σημειώνεται, επίσης, ότι λόγω αναταξινόμησης μέρους των κοινωνικών παροχών της γενικής κυβέρνησης σε κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος από το έτος 2005, η τελική καταναλωτική δαπάνη της γενικής κυβέρνησης έχει αυξηθεί για την περίοδο αυτή με ανάλογη μείωση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών.
Παρεμβάσεις στις κοινωνικές μεταβιβάσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα μέχρι πρόσφατα δαπανούσε για κοινωνικές μεταβιβάσεις 45 δισ. ευρώ ή περίπου 20% του ΑΕΠ. Η δαπάνη αυτή στις περισσότερες περιπτώσεις αποτύγχανε να βρει τον στόχο της και αυτό αποδεικνύεται και από την ελάχιστη μείωση του ποσοστού φτώχειας στη χώρα μετά την παρέμβαση του κράτους μέσω των επιδομάτων και άλλων κοινωνικών μεταβιβάσεων. Για τον λόγο αυτόν το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο προβλέπει τον εξορθολογισμό και την καλύτερη στόχευση αυτών των δαπανών αντιμετωπίζοντας υπαρκτά προβλήματα που συνοψίζονται στα εξής:
- Ανορθολογισμός στο ύψος των συντάξεων και των επιδομάτων σε σχέση με τις εισφορές.
- Τεράστιος αριθμός δικαιούχων πολλών διαφορετικών επιδομάτων και προνοιακών παροχών.
- Κατακερματισμός του συστήματος και έλλειψη ελέγχου στις λίστες των δικαιούχων.
Το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο περιλαμβάνει άμεσες παρεμβάσεις για τη συγκράτηση του κόστους των κοινωνικών μεταβιβάσεων και την ενίσχυση των εσόδων τους μέσα από την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής αλλά και την εφαρμογή εισφοράς αλληλεγγύης υπέρ ανεργίας, ώστε να μπορέσει να στηριχθεί ο πληθυσμός, που βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας όσο και μεσοπρόθεσμες παρεμβάσεις, οι οποίες αφορούν στη συνολική αξιολόγηση του συστήματος κοινωνικής προστασίας. Προβλέπει, επίσης, εξορθολογισμό στις λίστες των δικαιούχων των επιδομάτων που θα μπορούσε να οδηγήσει παράλληλα με τις εξοικονομήσεις ακόμη και σε αυξήσεις σε παροχές προς τις πιο ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.
Ελλειμματικό το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης
Ελλειμματικό κατά 5,949 δισ. ευρώ εμφανίζεται το πρωτογενές ισοζύγιο και κατά 7,955 δισ. ευρώ το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Η αύξηση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης το τρίτο τρίμηνο του 2012 οφείλεται κυρίως στις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις της γενικής κυβέρνησης κατά το τρίμηνο αυτό, που έγιναν στο πλαίσιο του προγράμματος κρατικής βοήθειας προς συγκεκριμένες τράπεζες (6,9 δισ. ευρώ).
Πέραν αυτών και σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία τα έσοδα της κυβέρνησης το γ' τρίμηνο του 2012 διαμορφώθηκαν στα 21,113 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 6,253 δισ. ευρώ προέρχονται από φόρους στην παραγωγή και τις εισαγωγές, τα 5,042 δισ. από φόρους στο εισόδημα και την περιουσία (συνολικά δηλαδή από συγκεκριμένους φόρους η κυβέρνηση είχε έσοδα 11,295 δισ. ευρώ) και 6,569 δισ. ευρώ από κοινωνικές εισφορές. Οι συνολικές δαπάνες διαμορφώθηκαν στα 29,068 δισ. ευρώ, με τις πρωτογενείς δαπάνες στα 27,062 δισ. ευρώ.
Μεθοδολογία
Οπως διευκρινίζει η ΕΛΣΤΑΤ, οι τριμηνιαίοι μη χρηματοοικονομικοί λογαριασμοί της γενικής κυβέρνησης, από το 1ο τρίμηνο του 2010 και εφεξής, καταρτίζονται στη βάση στοιχείων από άμεσες πηγές. Τα στοιχεία καταρτίζονται σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών (ΕΣΛ.ESA 95). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των δεδομένων σε τριμηνιαία βάση είναι συνεπείς με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των ετήσιων δεδομένων, τα οποία δημοσιεύονται στο πλαίσιο της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος τον Απρίλιο και Οκτώβριο κάθε έτους.
Σημειώνεται ότι έχουν υπολογιστεί για πρώτη φορά ως ξεχωριστή συναλλαγή τα στοιχεία των κοινωνικών παροχών σε είδος από τη γενική κυβέρνηση προς τα νοικοκυριά. Στα προηγούμενα δημοσιευμένα στοιχεία η εν λόγω συναλλαγή συμπεριλαμβανόταν στις κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος. Αυτή η αναταξινόμηση δεν επηρεάζει το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης, αλλά επηρεάζει το επίπεδο της τελικής κατανάλωσης της γενικής κυβέρνησης.
Πηγή: Κέρδος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου