Πολιτιστικός Όμιλος Λιτοχώρου - Αναβίωση εθίμου Σταυροπροσκύνησης στο Λιτόχωρο

Την Κυριακή 7 Απριλίου στα προαύλια των εκκλησιών των δύο ενοριών, μετά τη Θεία Λειτουργία, χορευτές του Πολιτιστικού Ομίλου θα αναβιώσουν το Λιτοχωρίτικο έθιμο της Σταυροπροσκύνησης με τα «γίτσια»

Το έθιμο το 1960 (Οικ. Συλλογή Μιχ. Κάρκα)

Λίγα λόγια για το έθιμο

Το έθιμο στο πρόσφατο παρελθόν (Οικ. Συλλογή Λ. Μόχλα)

Οι γειτονιές του Λιτοχώρου γέμιζαν από παρέες αγοριών που κρατούσαν το σταυρό, στολισμένο με λουλούδια, τα «γίτσια». Το έθιμο αυτό είναι μοναδικό στον Ελλαδικό χώρο και έχει θρησκευτικό χαρακτήρα, αφού γίνεται την Κυριακή της μεσοσαρακοστής. Συμβολίζει τη θρησκευτική μας παράδοση και πίστη και παράλληλα τον ερχομό της άνοιξης, της Αγίας Εβδομάδας και της Ανάστασης.

Τα «Γίτσια» είναι αγριολούλουδα του βουνού, έχουν χρώμα ασπροκίτρινο και ανθίζουν στο τέλος του χειμώνα για να καλωσορίσουν την άνοιξη.

Στο Λιτόχωρο φυτρώνουν σε πετρώδη, υγρά και σκιερά μέρη όπως είναι οι Άγιοι Απόστολοι, ο Βύθος και γενικότερα τα μονοπάτια του Ολύμπου. Αυτά τα λουλούδια που αποπνέουν ιλαρότητα και σεμνότητα στολίζουν τον σταυρό.

Το έθιμο και τα κάλαντα που το συνοδεύουν, είναι χαραγμένο στη μνήμη των παλιότερων. Τα παιδιά κρατώντας τον στολισμένο με τα «γίτσια» σταυρό, γύριζαν στις γειτονιές ψάλλοντας:

Το Σταυρό τον τίμιο

Προσκυνούμε σοι Χριστέ

και την Αγία Ανάσταση

Χαιριπί (Χαίρετε), Χαιριπί

Καθαρών των Αποστόλων

Χίλι, Χίλι λέγοντα

Χίλι Χίλι Ψάλλοντα

Ψάλλοντας τους δώδεκα

Και τις Κατηκούμενοις

Αμήν, διαφορά . Καλή Χρονιά.

Το παραπάνω τραγούδι είναι επινόηση κάποιου λαϊκού δημιουργού. Λέγεται μόνο στο Λιτόχωρο από μικρά αγόρια την Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης. Η προσεκτική μελέτη του δείχνει την επίδραση την ντοπιολαλιάς στη δημιουργία του και στη διάδοσή από στόμα σε στόμα.

Κάλεσμα του Π.Ο.Λ.
«Θυμηθείτε και χαρείτε με τα παιδιά και το δάκρυ της συγκίνησης ας είναι η ελπίδα και η Ανάσταση για όλους μας».

Για το Δ.Σ.
Η Πρόεδρος
Δέσποινα Καρτσιούνα Παπαζαχαρία