Του Δημήτρη Καλαϊτζή
Μετά τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ευρώπη των νεοφιλελεύθερων καπιταλιστών, με αποκορύφωμα τον εγκλωβισμό της Ελλάδος και άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, είναι ανάγκη να δει κανείς πιο βαθειά, να αναζητήσει τις αιτίες και τις τυχόν εναλλακτικές λύσεις βελτίωσης είτε του καπιταλισμού, ή να αναζητήσει άλλες διεξόδους.........
- Είναι ιστορικά βέβαιο πια, ότι μετά την κατάρρευση του ανύπαρκτου "υπαρκτού" σοσιαλισμού της ΕΣΣΔ και των καθεστώτων των χωρών-μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας το 1989, οι πάσης φύσεως ιδεολογικοί ινστρούχτορες του καπιταλισμού και, ειδικά οι πιο σκληροί νεοφιλελεύθεροι ,άδραξαν την ...ευκαιρία, και απαξίωσαν στην πράξη κάθε προσπάθεια ανασυγκρότησης μίας σύγχρονης πολιτικής σκέψης με τον σοσιαλισμό σε πρώτο πλάνο.
- Για λίγα χρόνια, με την γιγάντωση κοινωνικών κινημάτων , αλλά μετά τις κατακτήσεις των κοινωνικών κινημάτων, η αριστερή και η μαρξιστική σκέψη άρχισε να κερδίζει λίγο από το χαμένο έδαφος και να προβάλλει αξιώσεις εγκυρότητας και εναλλακτικής πρότασης.
- Όμως ο καπιταλισμός είχε το αντίδοτο, αφού εφευρέθηκε ένα νέο «μότο»: δεν έχετε εναλλακτικό πρόγραμμα! Δηλαδή, έλεγε σε όλους αυτούς που διατείνονταν υπέρ του σοσιαλισμού και κατά του καπιταλιστικού συστήματος ότι αποτύχατε, δεν έχετε την εναλλακτική πειστική πρόταση...
- Το "δεν έχετε εναλλακτικό πρόγραμμα"! δεν ήταν κάποια καινούργια ιδέα που διατυπώθηκε για πρώτη φορά. Το ίδιο επιχείρημα το είχαμε ξανακούσει, αλλά από άλλα στόματα, αυτά των Μαρξιστών που κατηγορούσαν τους πάσης φύσεως μη Μαρξιστές αντιπάλους τους ότι, είτε δεν ήθελαν να αλλάξουν τίποτα ως γνήσιοι συντηρητικοί, είτε ότι οι φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις που πρότειναν ήταν επιφανειακές και δεν επέφεραν ουσιαστικές αλλαγές ή ανατροπές του συστήματος. Ταίριαζε γάντι με την γνωστή ατάκα του Κάρολου Μαρξ: «Οι φιλόσοφοι έχουν ερμηνεύσει τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το θέμα όμως είναι να τον αλλάξουν».
- Αλλά και αν οι μαρξιστές ή σοσιαλιστές ή αριστερίζοντες (όπως θέλετε τους ονομάζετε), είχαν θέσεις (τουλάχιστον ιδεολογικές) για τα τρωτά στρεβλά του καπιταλισμού, εκείνος (ο καπιταλισμός) επικράτησε και κατά την απλουστευμένη λογική των απανταχού νεοφιλελευθέρων κυριάρχησε.
- Ελα όμως που η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος προβλέφθηκε στις αναλύσεις του καπιταλισμού από τον Μαρξ. Πολλοί δε, σύμφωνα με την σημερινή κρίση, λένε πως η πρόβλεψη του Μάρξ αποδείχθηκε σωστή.
- ΕΛΕΓΕ ο Μαρξ ότι "η ελεύθερη αγορά λειτουργεί σαν ένα αλλότριο σύστημα με δική του ζωή. Είναι ένας μη ελέγξιμος και εκ φύσεως ασταθής μηχανισμός. Οδηγεί περιοδικά σε κρίσεις, κατά τις οποίες ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων χάνει τη δουλειά του και χρήσιμα μέσα παραγωγής καταστρέφονται.
- Η κρίση που βιώνουν οι λαοί στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, είναι κρίση του καπιταλισμου , και είναι απόδειξη ότι το καπιταλιστικό σύστημα δεν είναι ικανό να ρυθμίσει τις παραγωγικές δυνάμεις που μόνο του δημιούργησε. Κατά τη γλαφυρή εικόνα του Μαρξ, είναι «σαν το μάγο που δεν μπορεί πια να ελέγξει τις δυνάμεις του κάτω κόσμου, που μόνος του κάλεσε με τα ξόρκια του». Περιοδικά, οι δυνάμεις παραγωγής αναπτύσσονται τόσο πολύ, ώστε να έρχονται σε σύγκρουση με τις ήδη υπάρχουσες καπιταλιστικές οικονομικές σχέσεις, γι αυτό το αποτέλεσμα είναι κρίση του καπιταλισμού.
- Να μην αυταπατώνται οι λαοί για το μέλλον τους, θα είναι οδυνηρό, γιατί η ελεύθερη αγορά δεν είναι ο αγαθός αυτορρυθμιζόμενος μηχανισμός που οι φανατικοί της υποστηρικτές ισχυρίζονταν πως ήταν. Δεν εξυπηρετεί πάντα το κοινό καλό, ούτε οδηγεί νομοτελειακά στην οικονομική ανάπτυξη και ευημερία.
Τουναντίον η κρίση που διέρχεται ο καπιταλισμός από το 2007 και εντεύθεν είναι εμφανής, ίσως η μεγαλύτερη που γνωρίσαμε από το 1930 και μετά, αφού ζήσαμε κατάρρευση τραπεζικών συστημάτων, κατακόρυφη πτώση όλων των χρηματιστηρίων ανά τον κόσμο, βαθειά ύφεση, που αγγίζει και τις πραγματικές οικονομίες πολλών κρατών. Βέβαια οι απανταχού οικονομολόγοι του θεωρητικοί του φιλελευθερισμού και του καπιταλισμού δεν μπόρεσαν να προβλέψουν την επερχόμενοι κρίση, πλην ολίγων.
- Η κρίση και η ύφεση είναι βαθειά, πώς ξεπερνιέται; Σύμφωνα με αυτά που ζούμε, βλέπουμε την αστική τάξη να προσπαθεί να ξεπεράσει την κρίση με μαζική καταστροφή μέσων παραγωγης, με άγρια εκμετάλλευση των υπαρχουσών αγορών, αλλά και την κατάκτηση νέων αγορών.
- Όμως ιστορικά έχει αποδειχτεί ότι το καπιταλιστικό σύστημα είναι ασταθές, έχει περάσει πολλές κρίσεις, στις οποίες βλέπει κανείς την ύφεση να κυριαρχεί, όχι μόνο γιατί τα διευθυντήρια του καπιταλισμού δεν οδηγούν σωστά το τραίνο, αλλά γιατί το "τραίνο' του καπιταλισμού έχει τα δικά του αρνητικά χαρακτηριστικά και εγγενής αδυναμίες που μοιραία οδηγούν στην κρίση και κατά τον Μάρξ στην κατάρρευση. Ο Μάρξ πίστευε ότι το καπιταλιστικό σύστημα θα καταρρεύσει και θα παραχωρήσει τη θέση του στον σοσιαλισμό.
- Είναι η κρίση που βιώνουμε κρίση του καπιταλισμού; Είναι περίοδος που ζούμε η απαρχή ενός νέου ξεκινήματος και μακροπρόθεσμα της εμφάνισης του "σοσιαλιστικού" μοντέλου; που θα φέρει στην επιφάνεια σκέψεις ξεπεράσματος της κρίσης με μία άλλη οικονομική θεωρία που θα επικρατήσει και θα εφαρμοστεί στον κόσμο;
- Αναμφίβολα αυτή η κρίση είναι πολύ σοβαρή, το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα βρέθηκε μπρός στον κίνδυνο της κατάρρευσης, οι λαοί υποφέρουν και ζούν την μεγαλύτερη ύφεση των τελευταίων δεκαετιών. Αποτελεί όμως αυτή η κρίση, δυναμική που θα έδινε την ώθηση στους λαούς να στραφούν προς τον "σοσιαλισμό" και κάτω από ποιά καθοδήγηση και με ποιά πειστήρια; Αρκεί μόνον η θεωρητική και η μηδενιστική κατακεραύνωση του καπιταλιστικού συστήματος;
- Κατά την ταπεινή μου γνώμη όχι. Γιατί εκτός από την οικονομική πραγματικότητα και την κρίση που βιώνουν οι λαοί, απαιτείται και θετική πρωτοβουλία και πολιτική επικράτηση δυνάμεων που θα οργανώσουν έτσι τις κοινωνίες, οι οποίες θα μπουν στην πρώτη γραμμή. Δεν είναι η κατάρρευση του καπιταλισμού μία οικονομική μόνο διαδικασία, αλλά πρωτίστως είναι πολιτική, που θα βάλει ως στόχο, όχι μόνο την πτώση του καταρρέοντος καπιταλιστικού συστήματος, αλλά την αντικατάστασή του με το εναλλακτικό μοντέλο του "σοσιαλισμού". Εγχείρημα δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο, για την αλλαγή του καπιταλιστικού συστήματος. Γιατί δεν φτάνει μόνο ο αρνητισμός και η καταγραφή των λόγων της κρίσης, ο εντοπισμός των αδυναμιών και αδιεξόδων του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά χρειάζεται και θετική ενέργεια για τη δημιουργία μιάς νέας εναλλακτικής κατάστασης, μιας νέας τάξης πραγμάτων.
- Βέβαια για να πετύχεις στον σύγχρονο και παραπαίοντα καπιταλισμό τέτοιου είδους αλλαγές, χρειάζεται να υπάρχουν οι πολιτικές δυνάμεις που θα δημιουργήσουν το καινούργιο. Παρά το τεράστιο και διαρκώς αυξανόμενο άνοιγμα της ψαλίδας της ανισότητας και την ευρέως διασπαρμένη φτώχεια και μιζέρια, τέτοιες δυνάμεις δε φαίνεται να υπάρχουν. Αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι, δεν υπάρχουν αποτελεσματικές και πειστικές αντικαπιταλιστικές δυνάμεις. Ο Μαρξ πίστευε πως αυτές οι δυνάμεις θα γεννιόντουσαν μέσα από τον ίδιο τον καπιταλισμό.
- Δεν ξέρω όμως, δεν είμαι και πολύ σίγουρος ότι οι συνθήκες είναι τέτοιες που βραχυπρόθεσμα μπορεί να διαφανεί κάτι τέτοιο, πρώτον γιατί δεν πείθομαι ότι οι λαϊκές δυνάμεις που θα οδηγούσαν στην επίτευξη τέτοιου φιλόδοξου στόχου, είναι ώριμες και συντεταγμένες..
Τρανή απόδειξη τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες του Νότου.
Σοσιαλιστές και νεοφιλελεύθεροι σε αγαστή συνεργασία, εφαρμόζουν πολιτικές (όχι μόνο στην δημοσιονομική ισορροπία) που καταδεικνύουν το σκληρό πρόσωπο του καπιταλισμού. Η ανάγκη επιβίωσης των λαών, το κλίμα εκβιασμού, δημιουργεί απαθείς αποδέκτες της αναγκαιότητας εφαρμογής σκληρών και αντιλαϊκών μέτρων, που σε άλλες συνθήκες θα είχε ξεσηκωθεί και θα δημιουργούσε εκείνο το κοινωνικό δεδομένο, που θα φούσκωνε το ποτάμι της "οργής" και θα ήταν η απαρχή δημιουργίας τέτοιας κοινωνικής δυναμικής, με ορίζοντα και σκέψη διαφορετικών πολιτικών, με σκέψη στο "σοσιαλισμό"
- Όμως παρά του ότι ο Βασιλιάς "καπιταλισμός" "είναι γυμνός... βρίσκεται σε "λήθαργο" και ο Σοσιαλισμός....
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου