Ν. ΛΑΠΠΑΣ: Η ειδική συνεδρίαση του Δ.Σ. Δίου - Ολύμπου για το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος σχετικά με το Εθνικό Πάρκο Ολύμπου. Οι πρωταρχικές μας θέσεις.

Πραγματοποιήθηκε προχθές η ειδική συνεδρίαση του Δ.Σ. Δίου – Ολύμπου με τη συμμετοχή πολλών φορέων της περιοχής και με μοναδικό θέμα την συζήτηση – ενημέρωση για το σχέδιο Π.Δ. για το Εθνικό Πάρκο Ολύμπου. Το προτεινόμενο σχέδιο παρουσίασαν στη συνεδρίαση οι κ. Π. Ανδρεαδάκης (Πρόεδρος Φορέα Διαχείρισης Εθν. Δρυμού) και Γ. Μαυρίδης (Διευθυντής Δ/νσης Δασών Πιερίας), τους οποίους πρέπει να ευχαριστήσουμε για την παρουσίαση. Ωστόσο θα ήταν πολύ πιο ωφέλιμο, εάν τη συνεδρίαση τιμούσε με την παρουσία του και κάποιο επιστημονικό στέλεχος του ΥΠΕΚΑ που θα ήταν περισσότερο αρμόδιο να διευκρινίσει ορισμένα ζητήματα και να απαντήσει σε ερωτήματα και δικαιολογημένες σε μεγάλο βαθμό ανησυχίες των συμμετεχόντων.

Η συνεδρίαση κράτησε πάνω από τέσσερις ώρες και στη διάρκειά της ακούστηκαν πάρα πολλές κι ενδιαφέρουσες απόψεις σχετικά με το προτεινόμενο σχέδιο Π.Δ., τα θετικά του σημεία, μα και αρκετά σημεία «τριβής» με τις ανάγκες και τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα της τοπικής κοινωνίας.

Από την πλευρά μας, έκανα αρχικά την ευτυχή διαπίστωση πως οι προσωπικές μου απόψεις, αλλά και οι θέσεις του συνδυασμού μας για το συγκεκριμένο θέμα, όπως έχουν δημόσια διατυπωθεί εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο, δεν έχουν αλλάξει στο παραμικρό και χαιρόμαστε ιδιαίτερα που αρκετοί έρχονται πλέον στα λόγια μας χρησιμοποιώντας μάλιστα πολλές φορές και την ίδια ακριβώς φρασεολογία! Κατόπιν παρουσίασα τις αρχικές θέσεις του συνδυασμού μας γύρω από το θέμα. Θέσεις βέβαια που επιδέχονται βελτιώσεων και προσθηκών, όσο η διαβούλευση συνεχίζεται.

- Πρώτο και βασικότερο, για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα είναι αναγκαίο να δοθεί μία γενναία παράταση στη διαβούλευση (τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2011), πόσο μάλλον όταν οι φορείς της τοπικής κοινωνίας δηλώνουν αιφνιδιασμό κι έλλειψη ενημέρωσης για το θέμα. Έτσι κι αλλιώς ο Όλυμπος δεν αξίζει μόνο έναν μήνα ηλεκτρονικής διαβούλευσης. Κατά τη γνώμη μας πρέπει να προχωρήσουμε σύντομα στη διενέργεια ενός διεθνούς συνεδρίου με πρωτοβουλία, αν όχι της πολιτείας, τουλάχιστον της τοπικής αυτοδιοίκησης και με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από άλλους διεθνούς φήμης δρυμούς κι επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων (γεωλόγους, ζωολόγους, βοτανολόγους, δασολόγους, μα και αρχαιολόγους, περιβαλλοντολόγους, επιστήμονες αειφορικής διαχείρισης φυσικών πόρων κ.α.) που εμπλέκονται στο θέμα του Ολύμπου, της προστασίας και της ανάδειξής του!

- Για εμάς ζητούμενο είναι η προστασία του βουνού με ταυτόχρονη ανάδειξη και αξιοποίησή του. Αυτό σημαίνει ήπιας μορφής ανάπτυξη και όχι στυγνή εκμετάλλευση. Επομένως ούτε «τσιμεντοποίηση» που συνεχίζουν να ονειρεύονται ορισμένοι, ούτε όμως κι εγκλεισμός του βουνού σε μία «γυάλα». Οι δύο αυτές ακραίες επιλογές είναι το ίδιο επιβλαβείς και…ύποπτες! Ο χαρακτήρας του θρυλικού βουνού πρέπει να διαφυλαχθεί γιατί αυτή είναι η ταυτότητά του η μοναδική παγκοσμίως και μαζί η μεγάλη «προίκα» του για την τοπική μας κοινωνία (τεράστια διεθνής αναγνωρισιμότητα δυνητικά ως ονομασία προέλευσης προϊόντων και υπηρεσιών). Παράλληλα όμως το βουνό θα πρέπει να είναι προσπελάσιμο κι επισκέψιμο πάντοτε βέβαια με συγκεκριμένους κανόνες κι έλεγχο. Στόχος δεν πρέπει να είναι ο συνεχής περιορισμός του αριθμού επισκεπτών του βουνού, οι οποίοι αφήνονται στη συνέχεια ανεξέλεγκτοι, αλλά το να επιτρέπεται ο μέγιστος δυνατός καθημερινά αριθμός επισκεπτών, με παράλληλη όμως και συνεχή καταγραφή, καθοδήγηση ή ακόμη και συνοδεία τους (εφ’ όσον την επιθυμούν). Έτσι διασφαλίζεται η πραγματική προστασία και ασφάλεια του βουνού και η δική τους.

- Τα δύο μεγάλα θέματα που προκύπτουν άμεσα από το σχέδιο Π.Δ. είναι: α) Η οριοθέτηση των ζωνών, β) Οι χρήσεις εντός των ζωνών αυτών.

Σίγουρα δεν είμαστε οι απολύτως ειδικοί για να λύσουμε από μόνοι μας τα προβλήματα που προκύπτουν ή για να σχολιάσουμε υπεύθυνα τα δεδομένα στα οποία στηρίχθηκε ο σχεδιασμός αυτός. Ούτε όμως μία μόνο ομάδα επιστημόνων μπορεί να διεκδικήσει τον τίτλο των απολύτως «ειδικών σοφών». Για αυτό τον λόγο προτείναμε τη διενέργεια διεθνούς συνεδρίου για να δοθούν οι πιο έγκυρες απαντήσεις στα ζητήματα αυτά. Σε αυτή τη φάση πάντως οφείλουμε να κάνουμε τις εξής παρατηρήσεις: α) Στο θέμα της οριοθέτησης πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθεί μία άσκοπη «κόντρα» που πάει να δημιουργηθεί ουσιαστικά άνευ λόγου με την τοπική κοινωνία. Είναι λοιπόν απαράδεκτο να περιλαμβάνονται στη ζώνη Γ αρκετές μικροϊδιοκτησίες, καθώς και ολόκληρος σχεδόν ο οικισμός της Παλιάς Λεπτοκαρυάς, τη στιγμή μάλιστα που επιμελώς – και πολύ σωστά βέβαια – έχει αφεθεί εκτός ζωνών η Ι.Μ. Αγ. Διονυσίου. Προς τι τα δύο μέτρα και τα δύο σταθμά; Προφανώς αβλεψία στον σχεδιασμό που πρέπει να διορθωθεί με μικρή μετατόπιση των ορίων του Εθνικού Πάρκου λίγο ψηλότερα! Τέλος προξενεί ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι το «Οροπέδιο των Μουσών», μία περιοχή με σπάνια χλωρίδα δεν περιλαμβάνεται στην ζώνη Α (απολύτου προστασίας)!

β) Στο θέμα των χρήσεων θεωρούμε υπερβολική την απόλυτη απαγόρευση ορισμένων δραστηριοτήτων (π.χ. θήρα, λειτουργία παραδοσιακών ξενώνων ή αγροτουριστικών μονάδων κ.α.) ακόμη κι εντός της ζώνης Γ. Κατά τη γνώμη μας  θα μπορούσε η ζώνη Γ να χωριστεί σε υποζώνες Γ1 και Γ2 ή ακόμη καλύτερα να υπάρξει πρόβλεψη σαφώς οριοθετημένων θυλάκων, εντός των οποίων να επιτρέπονται ορισμένες από τις χρήσεις αυτές. Θεωρητικά θα μπορούσε να γίνει, σε μικρότερη βέβαια κλίμακα, οριοθέτηση ανάλογων θυλάκων, και στις άλλες δύο ζώνες, ενώ για προτάσεις που αναφέρονται συχνά στη διαβούλευση, όπως χιονοδρομικό κέντρο ή τελεφερίκ, θεωρούμε πως είναι ιδιαίτερα δύσκολο να μπορέσουν να βρουν εφαρμογή (ειδικά το χιονοδρομικό κέντρο), ωστόσο δεν βλέπουμε τον λόγο για τον οποίο θα πρέπει να απορρίπτεται εκ των προτέρων η δυνατότητα ανάλογων εφαρμογών, εάν π.χ. εκπονηθεί μία μελέτη που θα πληροί τους αυστηρότερους περιβαλλοντικούς όρους.

- Ένα επιπλέον θέμα που προκύπτει από το σχέδιο Π.Δ. είναι και αυτό του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού. Στα δέκα χρόνια λειτουργίας του ο Φορέας με τα πενιχρά μέσα που διαθέτει έχει επιτελέσει θετικό έργο. Πρέπει όμως να περάσουμε σε ένα επόμενο στάδιο, όπου ο Φορέας Διαχείρισης θα λειτουργεί στα πρότυπα αντίστοιχων Φορέων μεγάλων δρυμών του εξωτερικού, ασκώντας πραγματική αειφορική διαχείριση του δρυμού κι όχι απλώς μία υποτυπώδη φύλαξή του. Απαιτείται επομένως στελέχωση του Φορέα με ειδικό επιστημονικό προσωπικό, καθώς και μεγαλύτερη εκπροσώπηση της τοπικής κοινωνίας των παρολύμπιων δήμων και ιδιαίτερα του δήμου Δίου – Ολύμπου, ο οποίος χωροταξικά εμπλέκεται στο μέγιστο μέρος του δρυμού.

Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι εκτός από το «Εθνικό Πάρκο» υπάρχει και ο «Πιερικός Όλυμπος», όπου αρμόδιο είναι το Υπουργείο Πολιτισμού. Θα πρέπει οπωσδήποτε να συμπίπτουν τα όρια του Εθνικού Πάρκου με εκείνα του Πιερικού Ολύμπου τουλάχιστον στα βόρεια και νότια, όπου όντως αυτό είναι εφικτό. Πέρα όμως από αυτό προτείνουμε επιπλέον το εξής: Ο υπάρχων Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού και το Δ.Σ. ή Επιτροπή του Πιερικού Ολύμπου να συγχωνευθούν και να ανασυσταθούν σε έναν «Ενιαίο Φορέα Διαχείρισης Φυσικού και Πολιτιστικού Πλούτου Ολύμπου». Έτσι θα απλοποιηθεί πολύ μία κατάσταση προβληματική εξ αιτίας των επικαλύψεων και των συγχύσεων αρμοδιοτήτων που σίγουρα θα προκύψουν, εάν δεν συγχωνευθούν οι δύο αυτοί οργανισμοί!

Η δημ. σύμβουλος του συνδυασμού μας κα. Μόχλα – Φαρμάκη Ευαγγελία παίρνοντας τον λόγο τόνισε την σημασία του Ολύμπου όχι μόνο για την περιοχή μας, αλλά για το σύνολο της χώρας και μίλησε για την απολυτότητα του σχεδίου Π.Δ. που δεν αφήνει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης. Τέλος αναφέρθηκε στην ανάγκη συνδυασμού της προστασίας του βουνού με ήπιες παρεμβάσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα, με σεβασμό στη φύση και με υλικά φιλικά προς το περιβάλλον!

Υ.Γ: Ένα πολύ θετικό σημείο του σχεδίου Π.Δ. είναι η πρόβλεψη για την απομάκρυνση του πεδίου βολής, έστω κι αν θα πρέπει να ξεκαθαρισθούν ο χρόνος και ο τρόπος της απομάκρυνσης.  Απορούμε γιατί ορισμένοι ομιλητές έσπευσαν να συνδέσουν (σχεδόν με τρόπο εκβιαστικό) την ύπαρξη του πεδίου βολής με την παρουσία της ταξιαρχίας στο Λιτόχωρο. Η παρουσία μονάδων στρατού στο Λιτόχωρο (ίσως με διαφορετικό αντικείμενο) μπορεί κάλλιστα να συνεχιστεί και χωρίς το πεδίο βολής. Στο κάτω – κάτω ας αποφασίσει η τοπική κοινωνία τι προτιμά: το πεδίο βολής ή την αξιοποίηση του Ολύμπου και την πραγματική αειφόρο ανάπτυξη; Γιατί ας είμαστε επιτέλους λογικοί! Με το πεδίο βολής παρόν δεν μπορεί να γίνει καμία σοβαρή κουβέντα για αξιοποίηση του βουνού και ανάπτυξη!

Με τιμή,

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΘ. ΛΑΠΠΑΣ

Δημοτικός Σύμβουλος Δίου – Ολύμπου

Επικεφαλής δημ. παράταξης «ΝΕΑ ΑΡΧΗ – ΝΕΑ ΕΛΠΙΔΑ».